Nước súc miệng kháng khuẩn

1.Tác dụng và hiệu quả của NSMKK

Tác nhân kháng khuẩn tác dụng như thế nào?

NSMKK chứa một tác nhân kháng khuẩn(TNKK), là một hóa chất có khả năng tiêu diệt vi khuẩn (TN diệt khuẩn) hoặc ức chế biến dưỡng và sự nhân lên của vi khuẩn (TN ngưng khuẩn). Những TNKK phổ biến và được công nhận rộng rãi nhất hiện nay như cetylpyridinium choride (CPC), chlorhexidine gluconate 0.12% (CHX), phức hợp tinh dầu (EO) có tác dụng diệt khuẩn bằng cách phá vỡ màng tế bào vi khuẩn (VK), làm cho bào tương thoát ra ngoài và gây chết tế bào. TNKK thường có thêm tác dụng ức chế sự bám dính của vi khuẩn trên các bề mặt và qua đó chống sự hình thành của mảng bám  (TN chống mảng bám ). Mỗi TNKK có một phổ kháng khuẩn đặc hiệu, thường tương đối rộng trên VK hiếu khí, kỵ khí, một số virus và vi nấm ở vùng miệng.

Dùng NSMKK có cần thiết hay không?

Từ thập niên 1960, chải răng và dùng chỉ nha khoa đã được công nhận là biện pháp vệ sinh răng miệng (VSRM) đạt chuẩn nhưng sau đó, nhiều nghiên cứu cho thấy trên thực tế khó có thể VSRM tốt chỉ bằng biện pháp cơ học. Ngoài ra VK không chỉ có trong mảng bám răng mà còn lưu trú trên toàn bộ niêm mạc miệng. Ưu điểm của NSMKK là đưa TNKK đến tất cả mọi vị trí trong miệng và thâm nhập được vào bên trong các màng sinh học. Do đó, từ đầu năm 1980, NSMKK đã được công nhận là một biện pháp VSRM bổ trợ có hiệu quả.

NSMKK có thật sự có hiệu quả làm giảm mảng bám và viêm nướu hay không?

Rất nhiều nghiên cứu và thử nghiệm lâm sàng đã được thực hiện để đánh giá hiệu quả giảm mảng bám và chống viêm nướu của các NSMKK và đã đi đến kết luận là NSMKK có tác dụng cải thiện tình trạng mảng bám và viêm nướu. NSMKK có hiệu quả đặt biệt rõ ở những vị trí khó tới trong miệng (vùng kẽ răng, túi nha chu, quanh implant, khí cụ chỉnh hình…), mang lại lợi ích bổ sung trong trường hợp khó tuân thủ các biện pháp VSRM cơ học và ngay cả khi có chải răng và dùng chỉ nha khoa đều đặn.

NSMKK có tác dụng ngăn ngừa sâu răng hay không?

NSMKK có tác dụng chống mảng bám và được chứng minh là giảm S.mutans nhưng tác dụng đối với bệnh sâu răng chỉ thể hiện rõ ở NSMKK có thêm fluor nồng độ thích hợp.

NSMKK có những ứng dụng như thế nào trong thực hành răng hàm mặt?

NSMKK được ứng dụng như một liệu pháp phòng bệnh và điều trị trong thực hành RHM trong một số chỉ định sau:

• Dùng trước can thiệp nha khoa: súc miệng bằng NSMKK có tác dụng làm giảm tải lượng VK và virus trong nước bọt nên có thể giúp làm giảm nguy cơ lây nhiễm chéo qua nước bọt và các hạt khí dung phát sinh khi sử dùng các máy phun sương nha khoa. Biện pháp này càng có ý nghĩ khi điều trị cho những bệnh nhân mang mầm bệnh dễ lây và trong các đợt dịch bệnh lây qua đường thở như SARS, cúm…
• Điều trị chứng hôi miệng: NSMKK chống được các VK trong hệ tạp khuẩn ở lưng lưỡi, sản sinh các hợp chất lưu huỳnh dễ bay hơi, gây mùi hôi trong miệng, do vậy được chỉ định trong điều trị hôi miệng bên cạnh biện pháp chải lưỡi và vệ sinh răng miệng cơ học.
• Dự phòng và điều trị bệnh nha chu: NSMKK được công nhận như một biện pháp dự phòng và điều trị bổ trợ cho điều trị nha chu cơ học. NSMKK được sử dụng để súc miệng, bơm rửa túi nha chu, dùng với tăm nước… có tác dụng kiểm soát nhiễm khuẩn và tránh tái nhiễm giữa 2 lần điều trị nha chu. Gần đây những chỉ định dử dụng NSMKK đối với bệnh nha chu đã được mở rộng để kiểm soát và điều trị tình trạng viêm nhiễm quanh implant.
• Kiểm soát tình trạng viêm nhiễm mô nha chu ở những người có bệnh toàn thân: NSMKK có thể giúp kiểm soát tốt hơn tình trạng viêm nhiễm trong miệng làm giảm bớt nguy cơ ảnh hưởng đến một số bệnh toàn thân như: đái táo đường, tim mạch, hô hấp, biến chứng của thai kỳ, loãng xương … Ngoài ra NSMKK còn được chỉ định để giảm nguy cơ nhiễm khuẩn phổi ở BN trước mổ, nằm viện hay thở máy.
• Kiểm soát nguy cơ nhiễm cơ hội: do có tác dụng kháng được một số virus và men nấm, NSMKK được chỉ định để kiểm soát nguy cơ nhiễm virus và nhiễm nấm cơ hội ở bệnh nhân suy giảm miễn dịch do bệnh hay do điều trị.

 2.Tính an toàn của NSMKK

NSMKK có gây xáo trộn tạp khuẩn miệng không?

Một quan tâm hàng đầu của giới chuyên môn RHM là NSMKK có thể tiêu diệt hay ức chế tạp khuẩn thường trú trong miệng, tạo nguy cơ nhiễm khuẩn cơ hội và chọn lọc những chủng gây bệnh và kháng thuốc. Những nghiên cứu theo dõi việc sử dụng dài hạn NSMKK cho thấy không có sự phát triển nhiễm khuẩn hay nhiễm nấm cơ hội và không có sự xuất hiện của chủng VK đề kháng.

NSMKK có gây biến đổi niêm mạc, khô miệng, xáo trộn vị giác và tăng vết dính trên răng không?

Những nghiên cứu theo dõi niêm mạc miệng trước và sau khi dùng NSMKK, 3 tháng, 6 tháng hoặc hơn nữa không cho thấy có những biến đổi hay phản ứng không mong muốn đáng kể ở niêm mạc miệng.Thỉnh thoảng cảm giác rát hay tróc vảy nhẹ ở niêm mạc miệng có thể xảy ra nhưng không kéo dài sau khi ngưng dùng. Đối với cảm giác khô miệng, các nghiên cứu đã xác định không có sự thay đổi lưu lượng nước bọt. Vết nhiễm sắc trên niêm mạc và trên răng đã được ghi nhận khi sử dụng một vài loại NSMKK nhưng tác dụng phụ trên các vật liệu nha khoa sử dụng trong miệng thì không có.

NSMKK có nguy cơ gây ung thư miệng hay không?

Mối liên quan giữa NSMKK và ung thư miệng đã được nêu, đặc biệt đối với loại có dung môi cồn với nồng độ >25%. Tuy nhiên, cồn trong dung môi không chứa những chất sinh ung như cồn trong rượu và do thời gian tiếp xúc với niêm mạc quá ngắn so với uống rượu.

NSMKK có chống chỉ định gì đặc biệt không?

Từng TNKK có những chống chỉ định và thận trọng liên quan đến tuổi, tình trạng toàn thân, thời gian sử dụng… do đó, các hội đồng chuyên gia khuyến cáo là nên sử dụng NSMKK theo hướng dẫn của nhà chuyên môn, đặc biệt với CHX.

3.Cách thức sử dụng NSMKK

Súc miệng với NSMKK như thế nào tốt nhất?

Cấu tạo răng :

Thân răng: gồm có:

-     men răng

-         ngà răng

-         tủy răng

Chân răng: gồm có:

-         dây chằng nha chu

-         xương ổ răng

-         mạch máu và dây thần kinh

Khe nướu: là phần tiếp giáp giữa răng và nướu, là nơi mảng bám vi khuẩn dễ tích tụ nhất và thường khó làm sạch nhất. Mảng bám nếu không được loại bỏ hết sẽ gây các bệnh về răng và nướu.

Nướu: khỏe mạnh có màu hồng nhạt, viền nướu ôm sát thân răng.

Khoang miệng:

Mảng bám không chỉ bám trên răng mà còn bám trên lưỡi và niêm mạc miệng.

Mảng bám trên lưỡi không được làm sạch cũng là nguyên nhân gây hôi miệng.